سەگڤان عەبدوالخالق عومەر
رۆژا ١-٦ هەر ساڵ جەژنا جیهانی یا زارۆکانە و ل هەمان دەم دا بهێنڤەدانا هاڤینێ دەست پێدکەت بۆ قوتابیێن بازنا ئێکێ و دووێ و سێیێ و چوارێ و قوتابیێن زانکۆیێ ژی ڤەدگریتەڤە، بتنێ قوتابیێن پۆلا دوازدێ نەبیت کو ئەو مژویلی خوێندنێ و ئەنجامدانا تاقیکرنانە یێن خولا ئێکێ و دووێی ، وە هەروەسا بەشەک ل قوتابیێن ڤەمای ل وانەیێن خودا .
ئەڤ بهێنڤەدانا هاڤینێ ل ١-٦ دەست پێدکەت و ١-٩ دوماهی دهێت، دەبیت ئەم هەموو مفایی لڤێ بهێنڤەدانێ لێوەربگرین، چونکی قوتابخانە دەزگایەكێ پەروەردەییێ زۆر گرنگە پشتی خێزانێ ب پلا دووێ دهێت بۆ پەروەردێ و فێركرنا نڤشێ داهاتی.
قوتابخانە رۆڵ و پێگەیەكێ گرینگێ هەی ل ناڤ كۆمەڵگەهێ دا وەك حكومەتەکا بچووك کری یە ، ڕۆژ ب ڕۆژێ ڕۆڵ و پێگەهێ قوتابخانێ گرینگتر دبیت .
ل ناڤ ڤان سالێن خوێندنێ دا مە چەند جۆرە بهێنڤەدانەک هەنە کو یاخرەکا دەم درێژتر بهێنڤەدانا هاڤینێ یە کو بۆ ماوێ سێ هەیڤان دبیت ، بەشەك ل وڵاتێن دونیایێ ئەڤ بهێنڤەدانە ماوێ وان كەمترە و پلان و خول و چالاكیێن تایبەت هەنە كو ل گەڵ تەمەن و حەز و ئارەزوویێن قوتابییان دگونجێت .
دەمێ وەرزێ دوویێ خوێندنێ دوماهی دهێت پێتڤیە ئەڤ بهێنڤەدانە دەلیڤەکا زێڕین و گران بەهابیت ل بەردەستێ سەرجەم قوتابیێن زانست وزانینێ ، دەروازەیەكێ گرنگ بیت ژبۆ خۆ ڕۆشەنبیركردن و پێدا چونەڤە و ڕاست ڤەکرنا وان شاشی هەلەیان هەروەسا بهێنڤەدانا هاڤینێ دەلیڤەیەکە لە بەردەستێ دایك و بابان ب مەرەما ئاراستەكرنا زارۆیێن خۆ بۆ بەختەوەری و سەرفرازیێ، هەرژبەرهندێ دجهێ خۆدایە بەرنامە ڕێژیێ بۆ بكەین دابزانین ئەڤێ دەلیڤا زێرین و مەزن چەوا دەربازبکەین چونكی پێغەمبەرێ خۆشتڤی (سلاڤێن خودێ ل سەربن) دبێژیت: (نعمتان مغبون فيهما كثير من الناس الصحة و الفراغ) رواه البخاری.
ڕامان: دوو ناز و نیعمەتێن خودایێ مەزن یێن هەی کو بەشەكێ زۆرێ خەڵكی تێدا خوسارەتن، ئەوژی: لەش ساغی و بێکاری نە، هەر ژبەرهندێ ب پێتڤی دزانین چەند خالێن گرنگ بێخینە بەر دەست بۆ هندێ وەكو پڕۆژەیەكێ ئەم هەموو کار لسەر بكەین:
1- گرنگی دان ب فێربوون و خوێندنا (قورئان) ێ و زانین و ل بەر كرناوێ، چونکی قورئان دوماهیک پەیاما خودایێ مەیە بۆ سەر ئەردی ، جوانترین پەیڤ و چاكترین یاسا و بەهاترین زانست و زانیاری یێن تێدا، ژبەرهندێ هەر كەسەکێ فێربیت و بخوینیت و کار پێ بكەت بڕاستی ژی دونیا و ئاخرەتا وی دێ پێ پڕ بیت ل خۆشی و كامەرانیێ.
پێغەمبەرێ مە(سلاڤێن خودێ لسەربن ) دبێژیت: (خیركم من تعلم القران وعلمە).
ڕامان : باشترینێ هەوە ئەو كەسەیە یێ کو فێری قورئان خواندنێ بوی و خەلكێ دیژی فێر دكەت، ب تایبەتی زۆر یاپێتڤیە دایك و باب زارۆکێن خۆ پال بدەن ل سەر فێركرنا قورئانا پیرۆز و بەشداری پێ كرنا وان ل وان خولێن تایبەت دهێنە ڤەکرن چونکی دێ بیتە جهێ شانازیێ بۆ دای بابێن خۆ.
2- پەرتووكخانەیا قوتابخانان یاڤەكری بیت بۆ قوتابیان و سەمیانێن وان داکو بشێن سەردانێ بۆ بكەن و پەرتووكان بخوازن بۆ ڤەخوێندنێ .
3- ئەنجامدانا سیمناران ل سەر گرینگی یاخوێندنێ بۆ قوتابیان .
4-ل ناڤ قوتابخانێ دا خولێن جۆراوجۆر بهێنە ڤەکرن بۆ قوتابیان وەكی :
• خولێن وەرزشی ب هەمی جۆرێن خوڤە ( تەپا پێ ، بالە ، باسکە ، تێنس .. هتد ) .
• خولێن هونەری ( وینەكێشان ، كارێ دەستی ، مۆسیقا ، شانۆ .. هتد ) .
• خولێن فێربوونا زمانان( عەرەبی،ئیگلیزی .. هتد ) هەروەها خولێن( خۆشنڤیس، فێربوونا كۆمپیوتەری، فریاگوزاریێن سەرەتایی، ژینگەھ پارێزی، گەشەپێدانا مرۆڤی، پەروەردەیی، چالاكیێن جۆراوجۆر و چێژبەخش) .
5- گرینگی دان ب بەهرە جیاوازێن قوتابیان و ڤەدیتنا بەهرە یێن ڤەشارتی یێن وان و هاروكاری ئاڕاستە كرنا وان .
6- هۆشیاركرنا قوتابیان ل بكارئینانا مۆبایلێ و یاریێن ئەلیكتڕۆنی و مفا و زیانێن وێ .
7- گرینیدان ب یاسایێن هاتنووچۆنێ رێنمایێن تەندروستی و خۆپاراستن .
8- گرینگیدان بخۆرارنێن تەندروست و مفایێن وێ بۆ لەشێ مرۆڤی .
9- بلندکرنا ئاستێ زانستی یێ قوتابیێن لاواز ل بابەتێن خوێندنێ دا.
10- دەستەیا كارگێری و مامۆستایێن هەر قوتابخانەیەكێ دەست ڤەکری بن ل دانانا پلانان بۆ قوتابیێن قوتابخانەیێن خۆ ل بهێنڤەدانا هاڤینێ دا ب وی مەرجی ئارمانجێن وەزارەتا پەروەردێ بپێكن .
11- مفاوەرگرتن ل ئینتەرنێت وتۆریێن کۆمەڵایەتی و یوتیوب وکەنالێن ڕاگەهاندنێ یێن کومرۆڤ دشێت گوهلێ ببت و ببینیت و وەربگریت ب تایبەت ئەوان کەنالێن وەزارەتا پەروەردێ چ ل تەلەفزیۆنێن پەروەردەیی و ڕادیۆیی وەزارەتا پەروەردێ وهەورە فێرگەهـ و ئی هەلسەنگاندن وگۆڤار و ڕۆژنامەیێن تایبەت ب پەروەردێ و گروپێن تایبەت ب مامۆستایان و پەروەردە وفێرکردنێ کو دشێن مفای ل هەمووان وەربگریت .
وە کەناڵ و گۆڤارێن ئەهلی یێن تایبەت ب پەروەردە و فێرکردنێ ژی ڤە هەنە دبیت مفای ل وانیش وەربگرن .
رۆژا ١-٦ هەر ساڵ جەژنا جیهانی یا زارۆکانە و ل هەمان دەم دا بهێنڤەدانا هاڤینێ دەست پێدکەت بۆ قوتابیێن بازنا ئێکێ و دووێ و سێیێ و چوارێ و قوتابیێن زانکۆیێ ژی ڤەدگریتەڤە، بتنێ قوتابیێن پۆلا دوازدێ نەبیت کو ئەو مژویلی خوێندنێ و ئەنجامدانا تاقیکرنانە یێن خولا ئێکێ و دووێی ، وە هەروەسا بەشەک ل قوتابیێن ڤەمای ل وانەیێن خودا .
ئەڤ بهێنڤەدانا هاڤینێ ل ١-٦ دەست پێدکەت و ١-٩ دوماهی دهێت، دەبیت ئەم هەموو مفایی لڤێ بهێنڤەدانێ لێوەربگرین، چونکی قوتابخانە دەزگایەكێ پەروەردەییێ زۆر گرنگە پشتی خێزانێ ب پلا دووێ دهێت بۆ پەروەردێ و فێركرنا نڤشێ داهاتی.
قوتابخانە رۆڵ و پێگەیەكێ گرینگێ هەی ل ناڤ كۆمەڵگەهێ دا وەك حكومەتەکا بچووك کری یە ، ڕۆژ ب ڕۆژێ ڕۆڵ و پێگەهێ قوتابخانێ گرینگتر دبیت .
ل ناڤ ڤان سالێن خوێندنێ دا مە چەند جۆرە بهێنڤەدانەک هەنە کو یاخرەکا دەم درێژتر بهێنڤەدانا هاڤینێ یە کو بۆ ماوێ سێ هەیڤان دبیت ، بەشەك ل وڵاتێن دونیایێ ئەڤ بهێنڤەدانە ماوێ وان كەمترە و پلان و خول و چالاكیێن تایبەت هەنە كو ل گەڵ تەمەن و حەز و ئارەزوویێن قوتابییان دگونجێت .
دەمێ وەرزێ دوویێ خوێندنێ دوماهی دهێت پێتڤیە ئەڤ بهێنڤەدانە دەلیڤەکا زێڕین و گران بەهابیت ل بەردەستێ سەرجەم قوتابیێن زانست وزانینێ ، دەروازەیەكێ گرنگ بیت ژبۆ خۆ ڕۆشەنبیركردن و پێدا چونەڤە و ڕاست ڤەکرنا وان شاشی هەلەیان هەروەسا بهێنڤەدانا هاڤینێ دەلیڤەیەکە لە بەردەستێ دایك و بابان ب مەرەما ئاراستەكرنا زارۆیێن خۆ بۆ بەختەوەری و سەرفرازیێ، هەرژبەرهندێ دجهێ خۆدایە بەرنامە ڕێژیێ بۆ بكەین دابزانین ئەڤێ دەلیڤا زێرین و مەزن چەوا دەربازبکەین چونكی پێغەمبەرێ خۆشتڤی (سلاڤێن خودێ ل سەربن) دبێژیت: (نعمتان مغبون فيهما كثير من الناس الصحة و الفراغ) رواه البخاری.
ڕامان: دوو ناز و نیعمەتێن خودایێ مەزن یێن هەی کو بەشەكێ زۆرێ خەڵكی تێدا خوسارەتن، ئەوژی: لەش ساغی و بێکاری نە، هەر ژبەرهندێ ب پێتڤی دزانین چەند خالێن گرنگ بێخینە بەر دەست بۆ هندێ وەكو پڕۆژەیەكێ ئەم هەموو کار لسەر بكەین:
1- گرنگی دان ب فێربوون و خوێندنا (قورئان) ێ و زانین و ل بەر كرناوێ، چونکی قورئان دوماهیک پەیاما خودایێ مەیە بۆ سەر ئەردی ، جوانترین پەیڤ و چاكترین یاسا و بەهاترین زانست و زانیاری یێن تێدا، ژبەرهندێ هەر كەسەکێ فێربیت و بخوینیت و کار پێ بكەت بڕاستی ژی دونیا و ئاخرەتا وی دێ پێ پڕ بیت ل خۆشی و كامەرانیێ.
پێغەمبەرێ مە(سلاڤێن خودێ لسەربن ) دبێژیت: (خیركم من تعلم القران وعلمە).
ڕامان : باشترینێ هەوە ئەو كەسەیە یێ کو فێری قورئان خواندنێ بوی و خەلكێ دیژی فێر دكەت، ب تایبەتی زۆر یاپێتڤیە دایك و باب زارۆکێن خۆ پال بدەن ل سەر فێركرنا قورئانا پیرۆز و بەشداری پێ كرنا وان ل وان خولێن تایبەت دهێنە ڤەکرن چونکی دێ بیتە جهێ شانازیێ بۆ دای بابێن خۆ.
2- پەرتووكخانەیا قوتابخانان یاڤەكری بیت بۆ قوتابیان و سەمیانێن وان داکو بشێن سەردانێ بۆ بكەن و پەرتووكان بخوازن بۆ ڤەخوێندنێ .
3- ئەنجامدانا سیمناران ل سەر گرینگی یاخوێندنێ بۆ قوتابیان .
4-ل ناڤ قوتابخانێ دا خولێن جۆراوجۆر بهێنە ڤەکرن بۆ قوتابیان وەكی :
• خولێن وەرزشی ب هەمی جۆرێن خوڤە ( تەپا پێ ، بالە ، باسکە ، تێنس .. هتد ) .
• خولێن هونەری ( وینەكێشان ، كارێ دەستی ، مۆسیقا ، شانۆ .. هتد ) .
• خولێن فێربوونا زمانان( عەرەبی،ئیگلیزی .. هتد ) هەروەها خولێن( خۆشنڤیس، فێربوونا كۆمپیوتەری، فریاگوزاریێن سەرەتایی، ژینگەھ پارێزی، گەشەپێدانا مرۆڤی، پەروەردەیی، چالاكیێن جۆراوجۆر و چێژبەخش) .
5- گرینگی دان ب بەهرە جیاوازێن قوتابیان و ڤەدیتنا بەهرە یێن ڤەشارتی یێن وان و هاروكاری ئاڕاستە كرنا وان .
6- هۆشیاركرنا قوتابیان ل بكارئینانا مۆبایلێ و یاریێن ئەلیكتڕۆنی و مفا و زیانێن وێ .
7- گرینیدان ب یاسایێن هاتنووچۆنێ رێنمایێن تەندروستی و خۆپاراستن .
8- گرینگیدان بخۆرارنێن تەندروست و مفایێن وێ بۆ لەشێ مرۆڤی .
9- بلندکرنا ئاستێ زانستی یێ قوتابیێن لاواز ل بابەتێن خوێندنێ دا.
10- دەستەیا كارگێری و مامۆستایێن هەر قوتابخانەیەكێ دەست ڤەکری بن ل دانانا پلانان بۆ قوتابیێن قوتابخانەیێن خۆ ل بهێنڤەدانا هاڤینێ دا ب وی مەرجی ئارمانجێن وەزارەتا پەروەردێ بپێكن .
11- مفاوەرگرتن ل ئینتەرنێت وتۆریێن کۆمەڵایەتی و یوتیوب وکەنالێن ڕاگەهاندنێ یێن کومرۆڤ دشێت گوهلێ ببت و ببینیت و وەربگریت ب تایبەت ئەوان کەنالێن وەزارەتا پەروەردێ چ ل تەلەفزیۆنێن پەروەردەیی و ڕادیۆیی وەزارەتا پەروەردێ وهەورە فێرگەهـ و ئی هەلسەنگاندن وگۆڤار و ڕۆژنامەیێن تایبەت ب پەروەردێ و گروپێن تایبەت ب مامۆستایان و پەروەردە وفێرکردنێ کو دشێن مفای ل هەمووان وەربگریت .
وە کەناڵ و گۆڤارێن ئەهلی یێن تایبەت ب پەروەردە و فێرکردنێ ژی ڤە هەنە دبیت مفای ل وانیش وەربگرن .