ئاکرێ نیوز:
د. هەژار حسن زێباری تایبەتمەندێ نەخۆشیێن زاروکان ددەتە دیارکرن کو نەخۆشیا باقلکا نەخۆشیەکا قنێتیە پتر ل دەف کورا چێدبیت ژلایێ دایکێ ڤە دهێتە مروڤی،رەنگە زاروکێن خال وخالەتا ژی ئەڤ نەخۆشیە هەبیت،ئەڤ نەخۆشیە پتر ل وەلاتێن ئاسیا و وەلاتێن میدترينيين یا بەربەلاڤە و له هه مى وه لاتان يا هه ى .
نه خوشێ ئە ڤ نەخۆشیە هە ی خوینا وی تعل دبيت ،ژبەر کێمبوونا ئەنزیمێ G6pd و تەپکێن خوینێ دشکێن و خوینا نەخۆشی کێم دبیت.
٭نیشانێن نەخۆشیا باقلکا:
ــ زەربوونا سپیلکا چاڤی
ــ رەنگێ نەخۆشی سپیدبیت
ــ گێژبوون
ــ رەنگێ میزا وی دێ تاری بیت وەکی یێ چایێ و یان کولایێ
دکتوری گۆت ژی ئەڤ نیشانە دهێنە دیارکرن پشتی (١ــ٢)روژا ژ خارنا باقلكا یان هندەک خارن و دەرمانێن دی وەکی(باقلک،سماق،خەنا،سلفا الکتریم ،نایتروفورانتوین، نفثالین،کلورامفینکۆل ، برایما کوین)یان رەنگە نەخۆشی تا و هەودان یان شەکر(DKA)ل نک تۆشبوویێ ڤێ نەخۆشیێ.
ئەڤ نیشانە ل نەخۆشەکێ بۆ نەخۆشەکێ دی یا جیاوازە هندەکا نیشانێن وان دژوارن و هندەک سڤکن.
٭چارەسەری:
نەخۆش دڤێت زویترین دەم بینە نەخۆشخانێ و دڤێت کانیولە بۆ بهێتەدانان و سێلان بهێتەدان و پشکنینا خوینێ بهێتەکرن ئەگەر رێژا Hbیا نەخۆشی ژ(7)ێ کێمتر بوو و رەنگێ میزێ یێ تاری بوو نەخۆش پێتڤيه خوینێ وه رگريت.
ئاماژه داوێ چەندێ ژی پشتی نەخۆش باش دبیت رێژا خوینێ Hbبلند دبیت وپتری 10ێ بیت و زەربوون و گێژبوون نەمینیت و میزا وی یا ساف بیت نەخۆش دهێتە رەوانەکرن بۆ مال دگەل دانا هندەک دەرمانێن خوینێ بۆ ماوێ(١ـ ٢)هەیڤا،هەروەسا راپورتەکێ دەینە نەخۆشی کوئەڤ نەخۆشی یا هەی دگەل فایلەکێ کو کومەکا خارن و دەرمان هاتینە نڤیسین کو نابیت وان دەرمانان بخۆت،هه ر ديسا دڤيت
پشکنینا خوینێ (G6PD enzyma assay) بهێتە چێکرن پشتی(٢ـ٣)هەیڤا پشتی نەخۆش ساخلەم دبیت چونکی هەکە دگەل نەخۆشیێ ڤێ تێستێ چێکەت نەراست رێژا ئەنزیمێ دێ بلند يان نورمال ده ركه ڤيت بەلێ بەروڤاژی یا کێمە .
بوزانين و تێبينى :ئەگەر زاروک ئەنزیمێ وی یێ دروست بیت،باقلک یا ب مفایە چونكه رێژەکا زور یا پروتین و فولیک و ئاسن و مەگنسیۆم یا تێدا زاروك دشێت بخوت.